گوتا پرکا

عصب‌کشی و استفاده از گوتا پرکا در دندانپزشکی یک عمل درمانی بسیار رایج در میان درمان‌های دندانی شناخته می‌شود. هر شخص در طول زندگی خود ممکن است به‌خاطر عفونت کردن و نکروز شدن عصب‌های دندان خود نیاز به درمان دندان از طریق عصب‌کشی داشته باشد. اینجا است که پای گوتا پرکاها به میان می‌آید. گوتا پرکا محصولات پرکاربرد و مهمی هستند که در درمان‌های دندانی توسط دندانپزشکان مورداستفاده قرار گرفته و بیشترین سازگاری با بدن انسان را دارند. در ادامه این مطلب به شکل جامع‌تری با این ماده آشنا خواهید شد.

پیش‌ از این که کاربرد گوتا پرکا در دندانپزشکی را بدانید، بهتر است بدانید:

گوتا پرکا چیست ؟

گوتا پرکا محصولی است که از شیره درختانی از جنس Palaquium و عموماً از درختانی مانند Palaquium gutta، Isonandra gutta و Dichopsis gutta به دست می‌آید. نام گوتا پرکا هم در اصل از نام گیاهی به نام getah perca بدست می آید که به زبان مالایی به معنی شیره پرکا  percha sap  است.

گوتا پرکا در حقیقت یک ماده ترموپلاستیک و بی‌اثر زیستی یا همان bioinertness و سازگار با محیط‌زیست (biocompatibility) است؛ به شکلی که باعث تحریک سیستم ایمنی بدن نشده و هیچ واکنشی در برابر آن نشان نمی‌دهد. این ماده جهت پرکردن کانال خالی شده ریشه دندان و جلوگیری از نفوذ باکتری‌ها انتخاب طبیعی و مناسبی محسوب می‌شود. این ماده یک لاتکس محکم طبیعی است که از شیره درختان تولید شده و با استفاده از دیگر مواد مثل مواد رنگی، زینک اکساید، پاک‌کننده و چسباننده به شکل نوارهای مخروطی با اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف تولید می‌گردد.

استفاده از گوتا پرکا در دندانپزشکی

از گوتا پرکا برای قراردادن کُن در داخل کانال ریشه دندان بعد از پاک‌سازی کامل کانال و شکل‌دهی آن توسط دندانپزشک استفاده می‌شود. البته لازم به ذکر است که این اقدامات بعد از تهیه رادیوگرافی از کانال دندان انجام شده و دندانپزشک ضخیم‌ترین کن گوتا پرکایی که بتواند از تمام طول کانال ایجاد شده در ریشه دندان عبور کرده و آن را تا ناحیه اپکس طی کند انتخاب می‌شود و درون کانال دندان به‌آسانی قرار می‌گیرد.

سپس دندانپزشک با استفاده از مواد سیلر مانند AH26 یا زینک اکساید اوژنول و نیز کن گوتا پرکای شماره ۱۵ که کوچک‌ترین سایز این محصول است و سایز استاندارد محسوب می شود و کن فرعی نام دارد؛ بقیه فضای کانال دندان را پر می‌کند. این فرآیند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که کن فرعی قادر به طی‌کردن کمتر از یک‌سوم کانال دندان باشد. همراه با استفاده از گوتا پرکا در دندانپزشکی، جهت سهولت در پرکردن کانال از وسیله‌ای به اسم اسپیریدر انگشتی هم توسط پزشک استفاده می‌شود.

انواع گوتا پرکا در دندانپزشکی

گوتا پرکا در دندانپزشکی: باتوجه‌به پیشرفت روزافزون حوزه دندانپزشکی و کسب تجارب جدید توسط دندانپزشکان، شرکت‌های ساخت تجهیزات این حوزه همواره سعی خود را بر آن گذاشته‌اند که انواع مختلفی از گوتا پرکاها را جهت مصارف مختلف دندانپزشکان طراحی و تولید کنند. البته گوتا پرکا در فرم‌ها، ابعاد و سایزهای مختلفی تولید می شود.

گوتا پرکاهای تک‌سایز یا همان single guta در اندازه‌ها و کدهای مختلفی طراحی شده‌اند که دندانپزشک بر اساس اندازه طول کانال ریشه دندان و گشادی‌اش از گوتا پرکا متناسب برای درمان کانال ریشه استفاده می‌نماید. از لحاظ شیمیایی هم باید گفت که گوتا پرکا در حقیقت یک پلیترپن است؛ یک پلیمر که از ایزوپرن یا پلی ایزوپرن تشکیل می شود.

چرا از گوتا پرکا در دندانپزشکی استفاده می‌شود ؟

از لحاظ شیمیایی باید گفت که گوتا پرکا جز مواد و محصولاتی است که به‌‌راحتی با بدن انسان سازگاری نشان داده و در برابر آن واکنش خاصی نشان نمی‌دهد. این خاصیت گوتا پرکا در انواع مختلف دستگاه‌های جراحی و در درمان کانال ریشه دندان استفاده می‌گردد.

مهم‌ترین عواملی که باعث می‌شود گوتا پرکا در دندانپزشکی به‌عنوان اولویت دندانپزشکان جهت درمان ریشه کانال انتخاب شود، تنها خواص فیزیکی و شیمیایی این محصول نیست. ویژگی‌های مفید دیگری مانند وسعت محدوده نفوذپذیری، سازگاری با دندان‌ها، نقطه ذوب متعادل، انعطاف‌پذیری و قالب‌گیری آسان در این تصمیم مؤثر است. زمانی که دندان انسان نیاز به عصب‌کشی داشته باشد، پس از اینکه دندانپزشک با ابزار و وسایل تخصصی خود کانال ریشه دندان را به شکل کامل پاک‌سازی نمود و یا اصطلاحاً پالپ یا همان عصب دندان را خارج کرد، باید کانال ریشه دندان را مجدداً پر کند.

در این مرحله دندانپزشک جهت پرکردن کانال ریشه دندان از گوتا پرکا بهره می‌برد. دندانپزشک گوتا پرکا را کاملاً به ماده‌ای تحت عنوان سیلر قاطی می کند و داخل کانال ریشه دندان را پر می‌کند. همان‌طور که پیش‌ازاین هم عنوان کردیم، گوتا پرکا در فرم و ابعاد نازک که کاملاً با فایل‌های عصبی متناسب هستند و به گوتاهای فرعی یا accessories معروف‌اند نیز در این میان تولید می شود و وجود دارد. این شکل از گوتا پرکا در دندانپزشکی عموماً به شکل چندتایی مورداستفاده دندانپزشک قرار می‌گیرد.

گوتا پرکا در دندانپزشکی در چه مراحلی و به چه شکلی استفاده می‌شود؟

دندانپزشک باتوجه‌به آخرین فایل دستی که برای خارج کردن کامل پالپ دندان یا همان عصب دندان استفاده کرده، طول ریشه و همچنین فرم انتهای ریشه دندان فرد، به تعدادی گوتا پرکا جهت پرکردن کامل کانال ریشه دندان نیاز دارد. دندانپزشک این گوتا پرکاها را با سیلر قاطی می کند و داخل کانال ریشه می‌گذارد.

سپس زمانی که از پرشدن کامل و صحیح کانال ریشه دندان اطمینان حاصل نمود، اضافات گوتا پرکا را با یک‌قلم داغ شده مخصوص قطع می‌نماید. این مرحله آخرین مرحله پرکردن کانال ریشه دندان است و کار دندان تمام می‌شود.

گوتا پرکا در دندانپزشکی با چه وسیله‌ای در کانال ریشه دندان قرار می‌گیرد؟

گوتا پرکا در دندانپزشکی: باید بگوییم که در انجام این روش درمانی گوتا پرکا با استفاده از یک وسیله پلاستیکی به نام آبچوراتور در کانال ریشه قرار می‌گیرد. در حقیقت گوتا پرکا به‌دور این فایل می پیچد، روی حرارت گرم می‌شود و سپس حجم آن افزایش پیدا می‌کند. بعدازاین آبچوراتور درون کانال ریشه دندان فرورفته و در حین چرخاندن آن، فشار آپیکال اعمال می‌شود.

آپچوراتورها از یک فلز ضدزنگ تولید می شود که بر روی آن یک مخروط از جنس تیتانیوم قرار می‌گیرد. این محصول می‌تواند تمام بخش‌های کانال ریشه دندان را به شکل کامل تحت پوشش خود قرار دهد. بدین صورت هیچ‌گونه نگرانی از این بابت برای دندانپزشک وجود ندارد.

تفاوت گوتا پرکا دستی و فایل روتاری در انجام درمان دندانپزشکی

زمانی که دندان فرد نیاز به عصب‌کشی دارد، دندانپزشک باید کانال‌های ریشه دندان آسیب‌دیده و خراب‌شده را به شکل کامل تخلیه و پاک‌سازی کند. در این زمان است که اهمیت گوتا پرکا در دندانپزشکی نمایان خواهد شد. زیرا کانال‌های ریشه دندانی که تخلیه‌شده باید دوباره با یک ماده مناسب پر شود. این ماده همان گوتا پرکا است که تا به اینجا در مورد آن اطلاعاتی به شما دادیم.

گوتا پرکا همان‌طور که گفتیم از نوعی شیره درخت تهیه می شود. یکی از سازگارترین بیومتریال‌ها با محیط‌زیست و بدن انسان را دارا است. زمانی که این محصول وارد کانال ریشه دندان فرد می‌شود، سیستم ایمنی بدن را تحریک نمی کند. از طرفی هیچ حساسیت، واکنش و آلرژی منفی در دندان و بدن انسان ایجاد نخواهد کرد.

پس گوتا پرکا یک ماده ترموپلاستیک و کاملاً طبیعی و سازگار با محیط‌زیست است که پس از ترکیب‌شدن با مواد دیگری مثل زینک اکساید، مواد چسباننده و رنگی به شکل نوارهای مخروطی رنگی درآمده است. این نوارهای مخروطی با شکل، فرم، ضخامت و اندازه‌های متفاوتی که دارند می‌توانند نسبت به سایز کانال تخلیه دندان مورداستفاده قرار بگیرند.

کلام پایانی

همان‌طور که در این مقاله دانستید، گوتا پرکا ماده‌ای است که جهت پرکردن کانال ریشه دندان در درمان‌های عصب‌کشی مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم به یک جمع‌‌بندی کلی در مورد این مقاله برسیم، باید بگوییم که این ماده کمترین حساسیت ممکن را برای بافت لثه و دندانی بیمار ایجاد می‌کند و باقی‌ماندن آن درون کانال ریشه هیچ‌گونه آلرژی در ادامه برای بیمار به وجود نخواهد آورد. اگر کانال ریشه دندان به‌خوبی از پالپ و عصب دندان پاک‌سازی شود، کانال تحمل گوتا پرکا را به بهترین شکل ممکن خواهد داشت.

می‌شود گفت حدود ۱۰۰ سالی است که حلال‌های شیمیایی جهت نرم کردن گوتا پرکا در دندانپزشکی به کار می‌روند. برای انجام‌ این کار تنها نیاز است که مخلوط گوتا پرکا تنها برای یک ثانیه در این ماده حلال غوطه‌ور و نرم شود. یک خمیر یکدست از این ماده تولید شود و با ساختار کانال دندان تطابق پیدا کند. البته باید بگوییم اگر این خمیر روی بافت اطراف ریشه کوچک بریزد امکان دارد باعث تحریک و سوزش بافت بشود. همچنین اگر اجازه ندهیم که این حلال شیمیایی به‌درستی پخش شود، حذف اضافه‌های آن با الکل موجب تخریب آن خواهد شد.

اشاره کردیم که گوتا پرکا در ابعاد مختلفی طراحی و تولید می‌شود که استانداردترین سایز آن ۱۵ تا ۱۴۰ است. به شکل کلی هم‌اندازه‌های آن از دو درصد شروع می شود و به چهار و شش درصد نیز می‌رسد. در ابعاد غیراستاندارد هم این مخروط‌ها کمی باریک‌تر خواهند بود. در این مطلب شما به شکل کامل با کارکرد این محصول در عملیات عصب‌کشی دندان آشنا شدید. امیدواریم پاسخ کامل سؤال‌های خود را در مورد این مبحث گرفته باشید.