اتوکلاو، معمولاً در همه مراکز درمانی بهداشتی بخصوص دندانپزشکی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع از دستگاه اتوکلاو برای استریل کردن تجهیزات پزشکی استفاده می‌کنند. دستگاه اتوکلاو، عملیات استریل‌سازی ابزار پزشکی را با استفاده از فشار و دما انجام می‌دهد. نکته مهمی که وجود دارد این است که، فقط برخی از تجهیزات پزشکی می‌توانند در داخل اتوکلاو قرار بگیرند. زیرا بعضی از تجهیزات، نسبت به دما و فشار حساس هستند و ممکن است کاربرد خود را از دست بدهند.
در این مقاله قصد داریم شما را با تمام ویژگی‌های اتوکلاو، انواع و قیمت اتوکلاو آشنا بسازیم. اگر قصد خرید اتوکلاو دندانپزشکی را دارید توصیه می‌کنیم تا انتهای مقاله با مگ کادنت همراه باشید.
دستگاه اتوکلاو، به منظور استریل کردن، سترون‌سازی و میکروب زدایی تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود. روش‌های مختلفی برای استریل کردن تجهیزات پزشکی وجود دارد که بهترین آن، روش استفاده از اتوکلاو دندانپزشکی است. روش استفاده از بخار به دلایل زیر، بهترین روش به حساب می‌آید.
البته اتوکلاو دندانپزشکی برای استریل کردن همه ابزار و تجهیزات پزشکی مناسب نیست، به همین دلیل از اتو کلاو برای میکروب زدایی برخی از تجهیزات استفاده می‌شود. اتوکلاو تجهیزات دندانپزشکی از نظر درجه حرارت، به دو دسته تقسیم می‌شوند که حداقل زمان استریل‌سازی تجهیزات بر اساس استانداردهای بین‌المللی به شرح ذیل است.
| گروه | دما | فشار | زمان |
| گروه اول | 121 درجه | 2 | 1 بار، 15 دقیقه |
| گروه دوم | 134 درجه | 2 | 3 بار، 3 دقیقه |
دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی، که کاربرد زیادی در حوزه پزشکی دارد، دارای انواع مختلفی است. به طور کلی می‌توان دستگاه اتوکلاو را از نظر نحوه کنترل، عملکرد و نوع دستگاه‌های قابل استریلیزاسیون به چند دسته تقسیم کرد. قیمت اتوکلاو دندانپزشکی، به نوع دستگاه بستگی دارد که معمولاً فروشندگان، هنگام فروش اتوکلاو دندانپزشکی، آنها را معرفی خواهند کرد.
برای خرید دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی بهتر است با انواع آن آشنا شوید. اندازه اتوکلاو دندانپزشکی، بر اساس گنجایش مخزن، با لیتر یا دسی متر مکعب مشخص می‌شود. همچنین دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی قیمت، از نظر نحوه کنترل، دارای مدل‌های خودکار، نیمه خودکار و دستی می‌باشد.
علاوه بر این، اتوکلاو قیمت و کلاس‌های مختلفی هم دارد. اتوکلاوها برای بهبود عملکرد استریلیزاسیون ابزارهای قادر به میکروب زدایی، در سه کلاس B ، S، N قرار می‌گیرد. در ادامه قصد داریم تا آنها معرفی نماییم.
این دستگاه ضدعفونی کننده اولین بار در سال 1879 ساخته شد. در همان زمان محققان به مزایای جراحی استریل پی بردند و پزشکان به روش استریلیزاسیون مطمئن تری نسبت به شعله نیاز داشتند. فواید این دستگاه نوظهور به زودی آشکار شد و هر کلینیک و بیمارستان خود را به آن مجهز کرد. مدل های مختلف دستگاه اتوکلاو از نظر اندازه، شکل و عملکرد متفاوت هستند اما همگی آنها از قدرت بخار برای از بین بردن باکتری ها، هاگ ها و میکروب های مقاوم در برابر آب جوش و مواد شوینده قوی استفاده می کنند.
کاربرد اتوکلاو کلاس N (NONE WRAPPED NONE VACUUM)، استریل کردن ابزار پزشکی جامد، بدون پوشش و تجهیزات صاف و بدون حفره و تخلخل می‌باشد. در واقع اتوکلاو کلاس n برای استریلیزاسیون وسایل پوشش دار، مانند پارچه یا کاغذ‌های مدیکال، ابزارهای توخالی مثل توربین دندانپزشکی، مناسب نخواهد بود.
نحوه عملکرد اتوکلاو گروه N به این شکل است که توسط نیروی جاذبه، بخشی از هوا را از بین برده و بخار به وجود آمده را به بیرون منتقل می‌کند.
دسته دیگر اتوکلاو، SPECIFIC STERILIZER است که کاربرد آن دقیقاً برعکس اتوکلاو کلاس n می‌باشد. یعنی از اتوکلاو کلاس s، برای استریل کردن تجهیزات بدون پوشش جامد یا پوشش دار جامد، مواد نساجی مثل پارچه‌ها، گاز تک لایه و وسایل حفره دارد استفاده می‌شود. تعیین وسایل قابل استریلیزاسیون، توسط کارخانه تولید‌کننده انجام می‌شود. ممکن است در اتوکلاو کلاس s، پمپ وکیوم وجود داشته باشد.
استریل کردن تجهیزات در کلاس s، 3 بار تکرار می‌شود و هر بار، هوای داخل پوشش، به طور کامل از بین می‌رود.
اتوکلاوBIG STERILIZER ، به منظور استریل کردن تمام تجهیزات و ابزارهای پوشش دار جامد، ابزارهای بدون پوشش جامد، مواد نساجی و ابزارآلات حفره دار با سوراخ‌های کور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میکروب زدایی تجهیزات با اتوکلاو کلاس B، به وسیله پمپ وکیوم انجام می‌شود. به طوری که هوای درون پوشش توسط پمپ خارج می‌شود و سپس با ایجاد فشار منفی، بخار را به وجود می‌آید. اتوکلاو دندانپزشکی که دارای پمپ وکیوم است، در کلاس اتوکلاوB قرار می‌گیرد.
دستگاه اتوکلاو سریع، یکی از پرکاربردترین تجهیزات پزشکی است. کاربرد اتوکلاو سریع، استریلیزاسیون اتاق‌های عمل، کلینیک‌ها و مراکز دندانپزشکی می‌باشد. سرعت بالای دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی، ناشی از کاهش زمان خشک کردن می‌باشد.
قیمت اتوکلاو ایرانی به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر قصد خرید اتوکلاورا دارید توصیه می‌کنیم با نحوه عملکرد آن آشنا شوید. اتوکلاو برای استریل کردن تجهیزات، ابتدا هوای داخل محفظه را به وسیله مکش پمپ خلاء، تخلیه می‌کند. همانطور که اشاره شد، اتوکلاو برای استریل کردن به دمای بالا 100 درجه نیاز دارد. از این رو، برای تولید بخار، فشار را افزایش می‌دهد. در صورتی که فشار کاهش یابد آب در دمای پایین و در صورت افزایش فشار، آب در دمای بالا خواهد جوشید.
درصورتی که فشار آب در حال جوشیدن، از میزان فشار بیرون بیشتر باشد، آب در دمای بیش از 100 درجه به جوش خواهد آمد. در نتیجه دمای بخار آب تولید تولید شده، بیش از 100 درجه می‌باشد. در این مرحله، بخار تولید شده، وارد مخزن می‌شود. بخار آب با دما و فشار تعیین شده، در زمان مشخص شده وارد می‌شود و موجب نابودی میکروارگانیسم‌های موجود در ابزار پزشکی می‌شود. به این فرآیند استریل کردن تجهیزات می‌گویند.
فرآیند استریل کردن تجهیزات توسط اتوکلاو دندانپزشکی، در سه زمان Preheating Time (زمان اولیه)، Sterilization Time (زمان استریلیزاسیون) و Drying Time (زمان خشک شدن) انجام می‌شود. فرایند استریل کردن دارای 9 مرحله است که عبارتند از:
همانطور که پیشتر اشاره شد، اتوکلاو، برای همه تجهیزات پزشکی قابل استفاده نمی‌باشد. چرا که ممکن است کارایی ابزار را از بین ببرد. همچنین برخی از مواد ممکن است باعث خراب شدن اتوکلاو یا ایجاد مشکلات دیگری شود. در ادامه موادی که قابل استریلیزاسیون در اتوکلاو نیستند را نام خواهیم برد.
روش‌های زیادی برای میکروب زدایی تجهیزات وجود دارد. برای استریل کردن موارد نام برده، می‌توانید از روش‌های دیگری استفاده کنید.
قیمت اتوکلاو دندانپزشکی ایرانی با خارجی متفاوت است. اتوکلاو دارای بخش‌های مختلفی است که به کمک آنها کار استریل کردن تجهیزات پزشکی را انجام می‌دهد. آشنایی با اجزای اتوکلاو، از اهمیت زیادی برخوردار است، به همین دلیل برخی از آنها معرفی می‌کنیم.
اتوکلاو، مانند سایر ابزارهای پزشکی، ممکن است بعد از مدت‌ها، خراب شود یا عملکرد خود را از دست بدهد. ایراداتی که ممکن است پس از خرید اتوکلاو به وجود بیایند عبارتند از:
از دستگاه اتوکلاو برای استریلیزه تجهیزات جراحی، ابزار آزمایشگاهی و دارویی و غیره کاربرد دارد و می توان ابزارهایی با اشکال و اندازه های مختلف در آن قرار داد. اکثر کلینیک ها دارای دستگاه رومیزی هستند که اندازه ای مشابه اجاق های مایکروویو دارند، اما بیمارستان ها از دستگاه های بزرگتری استفاده می کنند که به آنها اتوکلاو افقی هم گفته می شود. قیمت اتوکلاو با افزایش ظرفیت آن بیشتر می شود. این مدل دستگاه معمولاً در بخش استریل مرکزی استفاده می شود و می تواند ابزارهای جراحی متعددی را در یک چرخه استریلیزاسیون پردازش کند. اما انواع کوچک تری از این دستگاه نیز ساخته شده که به آن اتوکلاو دندانپزشکی می گویند.
آیا تا به حال در مورد فرآیند استریلیزاسیون دندان در مطب دندانپزشک خود کنجکاو شده اید؟ یا از خود پرسیده اید ابزارهای معاینه یا درمان دندان پزشکی چه مدت عمر می کنند؟ قبل از همه گیری ویروس کرونا، احتمالا به این موضوع فکر کرده اید که کلینیک ها و مطب های دندانپزشکی چگونه کنترل عفونت را مدیریت می‌کنند. خبر خوب این است که کنترل عفونت همیشه بخشی از استانداردهای ایمنی و مراقبت های بهداشتی مطب ها بوده و استفاده از اتوکلاو یکی از مهم ترین اصول برای محافظت از دندانپزشکان و سلامت سایر افراد حاضر در کلینیک است.
دستگاه اتوکلاو برای ضدعفونی کردن ابزارها به کار می رود و به لطف خرید اتوکلاو می توان چندین سال از وسایل مخصوص استفاده کرد، جلوی هزینه های خرید مجدد را گرفت و همچنین از حجم بالای زباله کاست. امروز دستگاه های مخصوص استریلیزه کردن به جزئی ضروری از تجهیزات مدیریت پروتکل استریلیزاسیون تبدیل شده اند. آنها قادر هستند تمام میکروارگانیسم های موجود بر ابزار را از بین ببرند و آن را صد درصد استریل شده تحویل دهند.
اتوکلاو دندانپزشکی که با اسم استریل کننده بخار هم از آن نام می برند، دستگاهی برای ضدعفونی ابزارهای دندانپزشکی است. این دستگاه از گرما و بخار با فشار بالا برای مبارزه با زباله ها و باکتری ها استفاده می کند، قادر به برآوردن الزامات CDC برای استریلیزاسیون مناسب است. همچنین خرید اتوکلاو باعث شده تا مطب های دندانپزشکی از ابزارهای خود دوباره استفاده کنند.
اتوکلاو باید استانداردهای ایمنی زیستی را که توسط مقررات لازم الاجرا تعیین شده است، مطابق با دستورالعمل های فرمان قانونی ایتالیایی شماره 81 در سال 2008 (قانون تلفیق برای ایمنی و بهداشت شغلی) برآورده کنند. این قانون دستگاه اتوکلاو را به عنوان “تجهیزاتی که اجازه می دهد اقلام در معرض بخار فشار بالا قرار گیرند” تعریف و اعلام کرده که آنها باید مطابق الزامات استاندارد UNI EN 285 باشند. همچنین لازم است آزمایش هایی را از سر بگذرانند تا عملکرد درست آنها ثابت شود. هنگام انتخاب اتوکلاو سه نوع مختلف وجود دارد: کلاس N، کلاس S و کلاس B و قیمت اتوکلاو بر اساس آن تغییر می کند.
این کلاس دستگاه جمع و جور هستند اما عملکرد آنها را می توان با بزرگترین ماشین های استریلیزه مقایسه کرد. حرف “B” مخفف “استریل کننده های بزرگ کوچک” است چون آنها ماشین های کوچکی هستند که عملکرد بالایی دارند. هر نوع بار را می توان در اتوکلاو کلاس B قرار داد از جمله: مواد متخلخل، محصولات در کیسه ها، منسوجات، و اقلام توخالی مانند عصا و توربین.
استاندارد قابل اجرا برای این نوع تجهیزات اتوکلاو دندانپزشکی EN 13060 است که به طور خاص برای استریل کننده های بخار کوچک تعریف شده است (یعنی ماشین هایی با محفظه استریلیزاسیون کوچکتر از واحد استریلیزاسیون). این استاندارد بین چرخه های استریلیزاسیون بر اساس مواد استریل شده تمایز قائل می شود.
اتوکلاو کلاس N فشرده بوده و برای استریل کردن مواد ساده استفاده می شود. حرف “N” به عنوان مخفف “محصولات جامد بدون پوشش” به کار می رود. پس این دستگاه را نمی توان برای استریل کردن منسوجات، بارهای متخلخل، اقلام توخالی یا حتی محصولات در کیسه ها استفاده کرد چون چرخ ها ویژگی های مناسبی برای گذراندن تست های فیزیکی خاص ندارند. یکی دیگر از نقطه ضعف های احتمالی این اتوکلاو عدم اطمینان از نفوذ بخار مورد نیاز است.
در نهایت، خرید اتوکلاو نوع S می تواند شامل ویژگی همه انواع دیگر باشد. در اصل این یک کلاس متوسط بین محصولات نوع N و نوع B است و استاندارد خاصی برای آن تعریف نشده است و قیمت اتوکلاو نیز بر اساس شیوه تولید آنها تعیین می شود. فقط سازنده هر دستگاه می تواند جزئیات قابلیت ها و عملکرد آن ارائه دهد.
بنابراین، مناسب ترین دستگاه برای مطب دندانپزشکی کلاس B است، چون انعطاف پذیری بیشتری را ارائه می دهد و برای طیف وسیعی از تنظیمات مناسب است. اگرچه محصولات این کلاس ابعاد کوچکی دارند اما می توانند عملکرد فوق العاده، کارایی بالا و بهترین استانداردهای ایمنی ممکن را عرضه کنند. از نقاط قوت خرید اتوکلاو در این نوع می توان به جابجایی آسان به لطف طراحی های ارگونومیک و صرفه جویی در مصرف انرژی به دلیل مصرف برق کم اشاره کرد. دستگاه های کلاس B کاربرپسند، مظهر بهداشت و ایمنی و همچنین کاربردی و راحت هستند.
دو نوع اصلی اتوکلاو دندانپزشکی وجود دارد: دستی و اتوماتیک. از آنجایی که انتظار خودکارآمدی بیشتری از دستگاه های اتوماتیک می رود، کار کردن با آنها در مقایسه با نوع دستی بسیار راحت تر است. برای استفاده از این نوع اتوکلاو، کافی است هر وسیله و لوازمی که برای استریل کردن نیاز دارید را درون دستگاه قرار دهید. سپس به سادگی تنظیمات استریلیزاسیون خود را انتخاب کنید تا فرآیند شروع شود.
برای استفاده از دستگاه اتوکلاو اتوماتیک لازم نیست منتظر بمانید تا آب محفظه را پر کند یا پس از اتمام کار، آب و بخار را تخلیه کنید. تمام این فرآیندها به طور خودکار انجام می شود. بنابراین وقتی چرخه کامل شد، می توانید آن را باز کنید و اقلام خشک شده و استریل را بردارید. این ویژگی باعث صرفه جویی در زمان و کاربردپسند بودن دستگاه می شود و البته قیمت اتوکلاو را بالا می برد.
مهم نیست از چه نوع دستگاهی استفاده می کنید و قیمت اتوکلاو چه طیفی دارد، اما اطمینان از وجود ویژگی های زیر زمان خرید اتوکلاو الزامی است چون بدون آنها نمی توانید به اهداف بهداشتی خود برسید :
در گذشته استفاده از اتوکلاو به بیمارستان ها محدود می شد، اما امروز سایر مشاغل از جمله دندانپزشکی از آن برای استریلیزه کرده ابزارهای خود کمک می کنند. سه کلاس برای دسته بندی این محصول تعریف شده و نوع تجهیزات شما دستگاه مناسب راتعیین می کند. این دستگاه حالا جزئی ضروری از استانداردهای محیط کاری است چون استفاده از دستگاه اتوکلاو به افزایش عمر تجهیزات کمک می کند، محافظ سلامت دندانپزشک و بیماران است و محیط کاری شما را امن نگه می دارد. اگر صاحب یک کلینیک دندانپزشکی هستید، حتما خرید این دستگاه را در نظر بگیرید.
کادنت تمام ویژگی‌ها و خصوصیات اتوکلاو دندانپزشکی را در این مقاله به طور مختصر معرفی کرد. همچنین به معرفی انواع اتوکلاو و کاربرد‌های آن اشاره کرد. پس اگر قصد خرید اتوکلاو دندانپزشکی با قیمت مناسب را دارید می‌توانید از مشاورین کادنت کمک بگیرید. با توجه به اینکه قیمت تجهیزات پزشکی کمی بالا می‌باشد، بهتر است هنگام خرید از کیفیت و عملکرد آن مطمئن شوید.
