بیماران MS و درمان های دندانپزشکی

بیماران MS  و درمان‌های دندانپزشکی

مالتیپل اسکلروزیس یا همان MS یکی از شایع‌ترین و رایج‌ترین بیماری‌های خودایمنی بافت عصبی محسوب شده که امروزه حداقل نزدیک به دو و نیم‌میلیون انسان در سرتاسر جهان به آن مبتلا هستند. این بیماری شیوع بسیار بالایی در ساکنین عرض‌های شمالی و جنوبی دنیا دارد و البته در نواحی استوایی کره زمین کمتر مشاهده می‌شود. می‌توان گفت که بیشترین جمعیت مبتلایان جهان به این بیماری در کانادا ساکن هستند.

این بیماری در زن‌ها ۴ برابر مردان شیوع داشته و سن درگیری آن چیزی بین ۱۵ تا ۵۰ سال است. عموماً شیوع و بروز این بیماری در انسان زودتر از ده‌سالگی و دیرتر از شصت سالگی به وجود نمی‌آید. کودکان به‌ندرت درگیر بیماری MS می‌شوند. در ادامه با ما همراه باشید تا دررابطه‌با دندانپزشک و MS اطلاعاتی به شما بدهیم.

بیماری MS چیست؟

در منابع دررابطه‌با فیزیو پاتولوژی این بیماری می گویند که در این بیماری واسطه‌های التهابی جهت تخریب میلین بافت‌های عصبی مرکزی که صرفاً محدود به جسم سفید است وارد عمل می‌شوند. اتیوژی و آغازکننده این پروسه تخریب یک عامل عفونی مانند HHV6 است.

ویروس‌های حامل سرخجه، سرخک، سرخجه، باکتری‌های مولد هاری، هرپس ویروس‌ها و کلامیدیا پنومونیه نیز از عوامل اتیولوژِیک مرتبط با این پروسه معرفی شده‌اند. ویروس لنفوتروپیک ۱ انسانی و وکسینیا نیز از پلاک‌های دمیلینه ایزوله شده محسوب می‌شوند.

در مورد اتیولوژی این بیماری گفته شده که عوامل عفونی در تلفیق شدن بااستعداد ژنتیکی افراد می‌توانند باعث پیشرفت این بیماری شوند؛ به شکلی که در دوقلوی تک تخمی ۳۰ درصد بیشتر به نسبت دو تخمی احتمال ابتلا به این بیماری عصبی مرکزی وجود دارد. یا برای مثال در اروپا در میان افرادی که حامل HLADR2 هستند درگیری و ابتلای بیشتری دیده می‌شود. علاوه بر این، افرادی که حامل HLADR15 ,HLADQ6 و HLADW2 هستند بروز بیشتری از بیماری MS را در خود نشان داده‌اند.

درمان‌های دندانپزشکی

دمیلینه شدن ناشی از بیماری MS در ماده سفید از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر می‌تواند متفاوت باشد. تخریب میلین باعث کندی انتقال پیام از سیستم عصبی مرکزی می شود و پاسخ به تحریک‌های بینایی و سوماتوسنسوری را دچار اختلال می‌کند.

در نواحی درگیر دمیلینه التهاب و تخریب آکسونی همراه با تجمع ماکروفاژها – لنفوسیت‌های B و T و پلاسماسل‌ها به چشم می آید و به نظر می‌رسد سلول‌های Thelper که عامل اصلی فعالیت مجدد میلین هستند و باعث افزایش تولید لنفوتوکسین و اینترفرون گاما و کاهش تولید اینترلوکین می‌شوند، عوامل اصلی تخریب سایتوکین‌های التهابی و ایمونوگلوبین‌های ضد میلین در ضایعات حاد بیماری MS به شمار بیایند.

ماکروفاژها برای حمله به میلین‌ها مؤثرند که در تخریب بافت منجر به بلع و تخریب شدن سد خونی مغزی خواهند شد. پلاک‌های دمیلینه شده موجب ایجاد اختلال در هدایت آکسونی می‌شوند. نواحی که به طور شایع‌تر دمیلینه می‌شوند شامل طناب نخاعی گردنی، عصب اپتیک و ماده سفید پری ونتریکولار هستند.

پرسش‌های رایج در مورد مسائل میان دندانپزشک و MS

دندانپزشک و MS: دراین‌رابطه نیاز است چه به چند پرسش بسیار شایع و حیاتی پاسخ دهیم. این پرسش‌ها و در ادامه، پاسخ‌هایشان عبارت‌اند از:

آیا دررابطه‌با دندانپزشک و MS می‌توان گفت که پزشک ممکن است اولین فردی باشد که بیماری MS را در فرد شناسایی می‌کند؟

در پاسخ به این سؤال مهم باید گفت که در بیمار اختلال حسی بدون هیچی توجیهی منطقی مانند مصرف دارو، عفونت دستگاه تنفس فوقانی، کمبود ویتامین‌ها و نیوپلاسم و بدخیمی در محل ممکن است باعث گیج شدن دندانپزشک شود.

این اختلال می‌تواند در مخاط فرد به شکل سوزش، گزگز و احساس فرورفتن سوزن در موضع بروز پیدا کند. علاوه بر این بروز دندان‌دردهایی بدون توجیه، نورالژی دوطرفه با شدت ملایم تا متوسط هرکدام از انشعابات عصب سه‌قلو، اسپاسم‌های گاه و بی‌گاه عضلات صورت و جونده بدون علت زمینه‌ای مشخص و همچنین سرگیجه‌های متناوب می‌تواند از علایم آغاز بیماری MS در فرد باشد.

در مسائل دندانپزشک و MS پزشک با چه نوع علایمی می‌تواند در کیس شناخته شده این بیماری احتمال بروز یک حمله جدید را داده و بیمار را در وضعیت کنترل‌شده قرار بدهد؟

اکثر بیماران مبتلا به MS از نوع پیش‌رونده، دارای کلامی آهسته و نامنظم هستند. به شکلی که توقف در بخش‌هایی از کلمات مشهود بوده و این همان چیزی است که در علم پزشکی تحت عنوان Scaning speech شناخته می‌شود. این حالت در بیماری که دچار حمله سده است تشدید می شود و صحبت‌ و تفهیم منظور خود به پزشک را بسیار مشکل می‌کند.

همچنین بیماری که در فاز حمله MS قرار می گیرد دچار پارستزی در اعصاب صورت خود می شود. عضلات دور چشم او دچار اسپاسم و گرفتگی‌های ناگهانی می‌شود.

در میان دندانپزشک و MS تشخیص و تأیید این بیماری چطور ممکن می‌شود؟

دررابطه‌با نگرانی‌های میان دندانپزشک و MS باید گفت که تشخیص و تأیید کامل این بیماری در فرد مشکوک نیاز به اطلاعات کاملی که از تاریخچه بیماری فرد به‌دست‌ می آید. معاینات بالینی، انجام آزمایش‌های گوناگون بر روی مایع مغزی نخاعی یا همان CSF، بررسی پتانسیل تحریک حسی فرد و انجام‌دادن MRI دارد که می‌تواند یقیناً در جهت تشخیص این راهگشا باشد.

در MRIهای گرفته‌شده نواحی متعدد هایپودنس در ماده سفید نزدیک بطن‌ها، ساقه مغز، مخچه و اعصاب اپتیک آشکار خواهد شد. البته پزشک باید این نکته حیاتی را بداند که MRI همیشه یک وسیله تشخیصی پاراکلینیک مطمئن برای تأیید بیماری MS نیست. بسیاری از بیماران فاقد تغییرات MRI خواهند بود. در CSF هم آنتی‌بادی‌های ضدپروتوئین پایه میلین دارای قابلیت ردیابی هستند.

دغدغه مهم دررابطه‌با دندانپزشک و MS باید شامل چه چیزهایی باشد و چه تدابیری برای هر مورد وجود دارد؟

در رابطه میان دندانپزشک و MS و نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی که دررابطه‌با کنترل وضعیت این بیماران حین انجام درمان‌های دندانپزشکی وجود دارد، چند مسئله مهم مطرح است. برای مثال وضعیت کنترل بیماری در فرد اهمیت بسزایی دارد؛ زیرا بیمارانی که دچار حمله می‌شوند، گزینه‌های مناسبی برای انواع درمان‌های الکتیو نخواهند بود. همچنین این نکته بسیار اهمیت دارد که پزشک بداند اختلال حرکت در بیمار به چه شکل است و بهترین پوزیشن کارکردن برای او چه حالتی خواهد بود.

دندانپزشک باید مطمئن شود که بیمار مبتلا برای حرکت کردن احتیاجی به کمک دارد یا نه. نکته مهم دیگر این است که چرخش اطلاعاتی بسیار مهم است و پزشک باید در مورد داروهای بیمار مبتلا به MS و تدابیر مربوط به هر یک از آن‌ها حداقل اطلاعات ضروری را داشته باشد.

داروهای بیماران مبتلا به MS کدام است و دررابطه‌با دندانپزشک و MS چه شناختی در مورد این داروها نیاز است؟

امروزه می‌توان گفت که بزرگ‌ترین مشکل دندانپزشکان در ارتباط با بیماران مبتلا به MS این است که داروهای مصرفی آن‌ها مرتب به‌روز می‌شوند. این باعث می شود که پزشکان آن‌ها را به‌درستی نشناسند و در شناخت اسامی تجاری و کارکرد متفاوت هرکدام از این داروها بیگانه باشند.

در مورد داروهای درمانی این بیماری ابتدا باید گفت که آن‌ها به دودسته داروهای کنترل‌کننده حملات MS و داروهای کنترل‌کننده عوارض MS تقسیم می‌شوند که هر یک کارکرد جداگانه‌ای دارند. در این بخش به‌اختصار مهم‌ترین و رایج‌ترین داروهای مصرفی این بیماران را نام‌برده و مکانیزم اثرشان را برایتان شرح می‌دهیم،

کورتیکواستروییدها: این دسته از داروها عملکرد ضدالتهابی غیراختصاصی مانند بلاک کردن ایکوزانوییدها، سایتوکین‌ها و مهار بیان مولکول‌های چسبندگی داخل و خارج سلولی تحت عنوان ICAM و ELAM دارند.

گلاتیرامراستات: این داروها تحت عنوان «کوپکسون» شناخته می‌شوند. یک پلی پپتید مشابه میلین که از تخریب سلول‌های T جلوگیری می‌کند و سرعت عود بیماری را در بهبودی کاهش می‌دهند، محسوب می‌شوند.

 میتوکسانترون: این داروها در حقیقت داروی ضدسرطان بوده، چرخه سلولی را متوقف کرده و از عملکرد TH1 پیشگیری می‌کنند‌. در رابطه میان دندانپزشک و MS دانستن این نکته بسیار اهمیت دارد که این دارو همراه با گلاتیرامر استات‌ها برای مدت کوتاهی در حملات بیمار تجویز می‌شود. در واقع مصرف بلندمدت آن با عوارض قلبی و خطر ابتلا به لوسمی همراه خواهد بود. پزشک باید تاریخچه و مدت‌زمان مصرف این دارو توسط بیمار را بداند.

دررابطه‌با مسائل شناختی میان دندانپزشک و MS دسته دیگری از داروها جهت کنترل کردن عوارض بیماری وجود دارند که به این شرح خواهند بود.

جهت کنترل کردن اسپاسم و گرفتگی‌های عضلات بیمار: باکلوفن، بنزودیازپین‌ها، دانترولن، متوکاربامول و تیزانیدین استفاده می‌شود.

همچنین جهت کنترل ضعف مثانه بیمار داروهایی مانند اکسی بوتینین، تولترودین تارتریت و پروپانتلین توسط پزشک تجویز می‌شود.

جهت کنترل خستگی بیمار می‌تواند داروهایی مانند آمانتادین و مدافیین را مصرف کند.

البته جهت کنترل افسردگی بیماری داروهایی مانند فلوکستین و ضدافسردگی سه حلقه‌ای معرفی می‌شود.

برای کنترل ضعف هم می‌توان از مهارکننده‌های کانال سدیمی استفاده کرد.

کلام پایانی

در این مطلب شما به طور کامل با بیماری MS، شکل بروز و نتایج آن آشنا شدید. کاملاً واضح است که افراد مبتلا به بیماری‌های خاص مانند بیماری MS هم نیاز به درمان‌های دندانپزشکی پیدا خواهند کرد. نکته‌ای که بسیار حائز اهمیت است این است که شکل پیشبرد روند درمانی در بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص همچون بیماری MS بسیار با دیگر افراد تفاوت دارد. ملاحظاتی دررابطه‌با دندانپزشک و MS وجود دارد.

در تک‌تک مراحل درمان‌های دندانپزشکی از معاینه تا جراحی فک و یا عصب‌کشی باید موردتوجه پزشک قرار بگیرد. دلیل این امر این است که بیماران مبتلا به MS هر لحظه ممکن است دچار حمله‌های عصبی شوند و روند درمان را با اشکال جدی مواجه کند.

این یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های موجود دررابطه‌با دندانپزشک و MS است. شناخت علائم حمله در بیمار مبتلا می‌تواند در پیشگیری و کنترل این وضعیت مؤثر باشد. همچنین داشتن اطلاعات نسبی از داروهایی که توسط بیمار مصرف می‌شود هم می‌تواند در این زمینه کمک شایانی به پزشک کند. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها دراین‌رابطه را رفع کند. امیدواریم توانسته باشیم در این زمینه اطلاعات لازم را به شما بدهیم.

در ادامه آ‌پکس لوکیتور چیست و چه اهمیتی دارد را نیز مطالعه کنید.